Για πολύ καιρό ήταν ασαφές αν τα όνειρα εξυπηρετούν κάποιον σκοπό -και αν ναι, ποιος ακριβώς είναι αυτός. Είναι προφητικά ή μήπως σχετίζονται με κάποιο θέμα στην υγεία μας;

Ας ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στον κόσμο του ύπνου. Φαντάσου τον ύπνο σαν μια μαγική σκάλα με τέσσερα σκαλοπάτια. Στην αρχή, ανεβαίνεις διστακτικά το πρώτο σκαλοπάτι, τον ύπνο N1, όπου είσαι ακόμα μισοξύπνιος και μπορείς εύκολα να επιστρέψεις στην πραγματικότητα. Συνεχίζεις στο δεύτερο σκαλοπάτι, τον ύπνο N2, όπου βυθίζεσαι λίγο πιο βαθιά στην αγκαλιά του Μορφέα. Εδώ περνάς το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας σου, σε μια γλυκιά ηρεμία.

Το τρίτο σκαλοπάτι είναι ο βαθύς ύπνος N3, όπου ο κόσμος γύρω σου σβήνει και το σώμα σου χαλαρώνει πλήρως. Η καρδιά σου χτυπά πιο αργά, η αναπνοή σου γίνεται απαλή και η αρτηριακή σου πίεση πέφτει. Τέλος, φτάνεις στην κορυφή της σκάλας, τον ύπνο REM και εδώ είναι η περίοδος όπου βιώνεις τα περισσότερα από τα όνειρά σου. Εδώ, τα μάτια σου χορεύουν σαν να παρακολουθούν μια αόρατη παράσταση, και ο νους σου δημιουργεί τα πιο ζωντανά και συναρπαστικά όνειρα. Αυτή η μαγική σκάλα την ανεβοκατεβαίνεις τρεις με πέντε φορές κάθε νύχτα, με κάθε άνοδο στην κορυφή (REM) να διαρκεί όλο και περισσότερο.

Αφού ταξιδέψαμε στα μυστηριώδη μονοπάτια του ύπνου, ας ρίξουμε τώρα μια πιο επιστημονική ματιά στον κόσμο των ονείρων. Ας εξερευνήσουμε πρόσφατες μελέτες που μας αποκαλύπτουν τα μυστικά τους, όπως παρουσιάστηκαν στο Goop.com, και ας ανακαλύψουμε τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματά τους.

Τα όνειρα σε βοηθούν να επεξεργαστείς τις συναισθηματικές σου αναμνήσεις

Για πολύ καιρό ήταν ασαφές αν τα όνειρα εξυπηρετούν κάποιον σκοπό -και αν ναι, ποιος ακριβώς είναι αυτός. Σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς, τα όνειρα ερμηνεύονταν έντονα και πιστευόταν ότι ήταν προφητικά. Ο ψυχολόγος Sigmund Freud πίστευε ότι τα όνειρα ήταν ένας δρόμος για την κατανόηση του ασυνείδητου νου. Πολλοί άλλοι ψυχολόγοι και επιστήμονες πιστεύουν ότι τα όνειρα δεν σημαίνουν τίποτα και είναι απλώς τυχαίες ηλεκτρικές ώσεις από τον εγκέφαλο.

Πιο πρόσφατα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τείνουμε να ονειρευόμαστε εικόνες από γεγονότα που έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της ημέρας μας. Και αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε ότι τα όνειρα μπορεί να εξυπηρετούν έναν μεγαλύτερο σκοπό, όπως την επεξεργασία των συναισθημάτων.

Ερευνητές από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Swansea στην Ουαλία στρατολόγησαν είκοσι φοιτητές πανεπιστημίου (δέκα άνδρες και δέκα γυναίκες) που ανέφεραν ότι είναι σε θέση να θυμούνται συχνά τα όνειρά τους. Για δέκα ημέρες, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κρατούν ένα ημερολόγιο των δραστηριοτήτων τους, των σημαντικότερων ανησυχιών τους και των σημαντικών προσωπικών γεγονότων, καθώς και της συναισθηματικής έντασης αυτών των γεγονότων. Τη δέκατη ημέρα, οι συμμετέχοντες κοιμήθηκαν σε ένα εργαστήριο ύπνου με ηλεκτρόδια στο κεφάλι τους. Οι ερευνητές τούς ξύπνησαν κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων και του ύπνου REM και στη συνέχεια τους ζήτησαν να θυμηθούν τυχόν όνειρα που είχαν δει. Αν ο φοιτητής θυμόταν το όνειρό του, οι ερευνητές τον ξυπνούσαν δέκα λεπτά μετά την επόμενη φάση REM.

Αν ο φοιτητής δεν θυμόταν το όνειρό του, οι ερευνητές τον ξυπνούσαν κατά τη διάρκεια της επόμενης φάσης ύπνου βραδέων κυμάτων και του ζητούσαν να θυμηθεί ξανά το όνειρό του. Τρεις εβδομάδες αργότερα, στους συμμετέχοντες δόθηκαν φύλλα χαρτιού με τα ημερήσια ημερολόγιά τους στα αριστερά και τις αναφορές των ονείρων τους στα δεξιά σε τυχαίους συνδυασμούς. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εντοπίσουν τυχόν ομοιότητες μεταξύ των δύο (όπως κοινούς ανθρώπους, θέματα, αντικείμενα ή γεγονότα) και να βαθμολογήσουν το επίπεδο αντιστοιχίας σε μια κλίμακα. Δύο ανεξάρτητοι κριτές διενήργησαν επίσης τυφλές αξιολογήσεις της αντιστοιχίας μεταξύ του περιεχομένου της ημέρας και του ονείρου.

Μετά την ανάλυση των δεδομένων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν οι συμμετέχοντες ξυπνούσαν κατά τη διάρκεια του REM, ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν όνειρα από ό,τι όταν ξυπνούσαν κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων. Ήταν επίσης σε θέση να θυμούνται περισσότερα από τα όνειρά τους όταν ξυπνούσαν κατά τη διάρκεια του εν λόγω σταδίου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των πρόσφατων αναμνήσεων (από μία έως δύο ημέρες) που ενσωματώνονταν στα όνειρα ήταν υψηλότερος κατά τη διάρκεια των περιόδων REM, όταν τα εγκεφαλικά κύματα θήτα ήταν πιο ενεργά. (Τα μετωπιαία κύματα θήτα θεωρούνται κυρίαρχο χαρακτηριστικό του ύπνου REM).

Διαπίστωσαν επίσης ότι οι έντονες συναισθηματικές αναμνήσεις ήταν πιο πιθανό να ενσωματωθούν στα όνειρα από ό,τι οι λιγότερο συναισθηματικές αναμνήσεις.

Τα δύο βασικά συμπεράσματα είναι τα εξής: Οι συναισθηματικά έντονες εμπειρίες είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν στα όνειρα, και τα εγκεφαλικά κύματα θήτα κατά τη διάρκεια των κύκλων ύπνου REM μπορεί να αποτελούν έναν μηχανισμό μέσω του οποίου ο εγκέφαλος εδραιώνει αυτές τις αναμνήσεις. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι ο ύπνος REM μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάρρωση από τραύματα και στη ρύθμιση της διάθεσης, επιτρέποντας στον εγκέφαλο να επεξεργάζεται τις δύσκολες αναμνήσεις.

Τα τρομακτικά όνειρα μπορεί να σε προετοιμάσουν για πραγματικούς κινδύνους

Τι γίνεται λοιπόν με τους εφιάλτες -εξυπηρετούν κάποιον ανώτερο σκοπό;

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης στην Ελβετία μελέτησαν δεκαοκτώ συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια του ύπνου τους, τοποθετώντας ηλεκτρόδια στο κεφάλι τους για να μετρήσουν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Οι ερευνητές ξυπνούσαν τους συμμετέχοντες αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του ύπνου τους για να τους ρωτήσουν αν ονειρεύονταν και αν φοβόντουσαν στο όνειρό τους. Τα δεδομένα της εγκεφαλικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων έδειξαν ότι το να έχουν ένα τρομακτικό όνειρο ενεργοποιούσε δύο κύριες περιοχές του εγκεφάλου: τη νησίδα (που μεσολαβεί στο φόβο και το άγχος) και τον φλοιό του προσαγωγίου (που παίζει ρόλο στην προετοιμασία του σώματος να αντιδράσει σε απειλές).

Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ημερολόγιο ονείρων για μια εβδομάδα, όπου περιέγραφαν λεπτομερώς τι θυμόντουσαν από τα όνειρά τους το πρωί και τυχόν συναισθήματα που ένιωθαν. Στο τέλος της εβδομάδας, μηχανήματα μαγνητικής τομογραφίας σάρωσαν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα, ενώ τους έδειχναν εικόνες που προκαλούσαν συναισθήματα, αρνητικές εικόνες (όπως ένας καβγάς) ή ουδέτερες εικόνες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι ένιωθαν φόβο πιο συχνά στα όνειρά τους είχαν λιγότερη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με τη ρύθμιση των συναισθημάτων όταν τους έδειχναν αρνητικές εικόνες.

Αυτοί οι συμμετέχοντες είχαν περισσότερη δραστηριότητα στον έσω προμετωπιαίο φλοιό τους, ο οποίος είναι γνωστό ότι μειώνει την αντίδραση φόβου που παράγεται από την αμυγδαλή. Αυτό σημαίνει ότι τα συναισθήματα που ένιωθαν οι συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια των ονείρων τους ήταν αντιστρόφως ανάλογα με την ένταση της αντίδρασης του εγκεφάλου τους σε εικόνες που προκαλούσαν συναισθήματα και τις οποίες έβλεπαν ενώ ήταν ξύπνιοι. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό σημαίνει ότι τα όνειρα χρησιμεύουν ως ένα είδος πεδίου εκπαίδευσης που μπορεί να προετοιμάσει το μυαλό σου για τον κίνδυνο και το φόβο στον πραγματικό κόσμο.

Δείτε τη συνέχεια του άρθρου στο queen.gr.